قدس آنلاین- افزایش بی رویه تأسیس دانشگاهها و ناتوانی بازار هنر در جذب هنرجویان و فارغ‌التحصیلان تبدیل به معضل مهمی شده است، درحالیکه اگر تأسیس و برپایی دانشگاهها، مراکز آموزشی و مؤسسه‌های غیرانتفاعی ساماندهی می‌شد و به میزان ورودی و خروجی‌های هر دوره امکان پیش‌بینی موقعیتهای شغلی را نیز فراهم می‌کرد، شاید این مسأله به‌شکل دیگری قابل بررسی بود. موضوع را با امیر دژاکام نویسنده، کارگردان و مدرس دانشگاه در میان گذاشتیم و در ادامه نظرات این هنرمند را می‌خوانید.

دژاکام در ابتدای سخنان خود عنوان کرد: البته من معتقدم به هیچ‌وجه افزایش تعداد دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به خودی خود امر بدی نیست، بلکه مشکل آنجاست که هم‌پای افزایش مراکز آموزشی، امکانات و تجهیزات آن به‌روز نمی‌شود، فضای مجازی و دیجیتالی به‌روز نمی‌شود، درکنار آن مسئولان تجهیزات کمک‌آموزشی را به‌روز نمی‌کنند، استادان دانشگاه‌ها خودشان و معلوماتشان را به‌روز نمی‌کنند و در کل این‌که دانشگاه‌ها هم به‌روز نمی‌شوند. با این حساب وقتی تعداد دانشگاه‌ها نسبت به جوانانی که به آن نیاز دارند و وارد آن می‌شوند، زیاد می‌شود، باید سایر نهادها و سازمان‌ها هم مطابق با این نیاز امکانات و شرایط خود را به‌روز کنند.

وی در ادامه افزود: به‌طور مثال می‌توان به شهرداری اشاره کرد. شهرداری‌ها باید ساختمان تئاتر بسازند و به پیشرفت تئاتر در سراسر کشور کمک و گروه‌ها را در آن‌ها مستقر کنند، ولی این‌کار را نمی‌کنند. ازطرفی دیگر آموزش و پرورش و دانشگاه‌ها باید در بخش کمک‌آموزشی از تئاتر برای آموزش استفاده کنند. وزارت بهداشت و وزارت صنایع و معادن می‌توانند بهترین استفاده و بهره‌برداری را از تئاتر کنند، ولی چون مسئولان آن تئاتر را نمی‌شناسند می‌گویند تئاتر چه ارتباطی به صنعت و معدن دارد؟ درحالی‌که خیلی ربط دارد. تئاتر این امکان را دارد که در معدن‌ها اجرا شود و مسائل ایمنی را به کارگران آموزش دهد، ازطرفی دیگر می‌تواند حامل پیام کارکنان صنعت و معدن به مردم باشد، اما چنین چیزی وجود ندارد و متأسفانه سایر دستگاه‌های مربوطه به تئاتر نگاه فرودستانه‌ای دارند.

این مدرس دانشگاه تأکید کرد: درحالی‌که من فکر می‌‌کنم اگر دانش تئاتر در بین مسئولان شکل بگیرد این اتفاق‌ها نخواهد افتاد، چراکه تئاتر می‌تواند در تمام نهادها و ارگان‌ها، مساجد، دانشگاه‌ها و کارخانه‌ها وجود داشته باشد. در نتیجه اگر تئاتر در هیچ‌یک از مواردی که به آن‌ها اشاره شد وجود نداشته باشد، طبیعتاً تعداد دانشگاه‌ها زیاد می‌شود و این تعادل و هارمونی به‌هم می‌خورد.

دست‌های بسیاری در کار است

وی در بخش دیگری از سخنان خود در پاسخ به این سؤال که نهادهایی مانند وزارت علوم و وزارت فرهنگ و ارشاد تا چه حد توانسته‌اند این تعادل و توازن را برقرار کنند، عنوان کرد: البته نظر من این نیست. این دو وزارتخانه‌ای که اشاره کردید، تنها نهادهای اصلی هستند. من معتقدم نهادهای بسیاری هستند که با همدیگر تصمیمات مختلف می‌گیرند و در هیچ‌کدام هم معلوم نیست چه‌کسی و چگونه این تصمیمات را اتخاذ می‌کند. از آن‌طرف هم ما می‌رویم در پلاتوها تمرین و اجرا می‌کنیم و اصلاً هم از این تصمیمات خبردار نمی‌شویم و این خیلی اتفاق بدی است.

دژاکام در ادامه تصریح کرد: در تمام سال‌هایی که من در این حرفه کار می‌کنم می‌بینم که سازمان تبلیغات تصمیم‌گیرنده است و نقش خیلی مهمی هم دارد. سازمان هنرمندان بسیج و سازمان فرهنگی هنری شهرداری جزو تصمیم‌گیرندهای اصلی هستند، ازطرفی وزرات علوم و ارشاد نیز تصمیم‌گیرنده‌اند. مشکل ما درواقع این است که تصمیم‌گیرنده‌ها خیلی زیاد شده‌اند و همین مسئله‌ساز شده است. ازسویی دیگر بعضی اوقات می‌بینیم بخش فرهنگی یک شرکت به‌اندازه‌ای برای سینما و تئاتر هزینه می‌کند که پنج‌برابر بودجه فلان تشکیلات رسمی است و این سازوکارها واقعاً مشخص نیست.

درنهایت این‌که به‌عقیده من مشکلات ما همان مشکلاتی است که سابق بر این داشتیم. من ۳۵ سال است که به‌طور مدام در حوزه تئاتر فعالیت می‌کنم و مشکلات همچنان سرجای خود باقی است و در نتیجه این‌که به‌نظر می‌آید ما باید خودمان مشکلات را حل کنیم.

جوان‌ترها خودشان دست‌به‌کار شوند

وی در ادامه در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند حضور جوانان دانشگاهی در عرصه کاری به‌دلیل وجود «باندبازی در تئاتر» با مشکل مواجه است، به‌نظر شما چقدر بازار کار برای حضور دانشجویان فارغ‌التحصیل مهیاست؟ گفت: این‌که کار آماده باشد و یک‌عده‌ای به آن مراجعه کنند، همیشه فراهم نیست و ازطرفی دیگر این‌که بخواهیم روی گروهی که کار دارد و کارش را انجام می‌دهد اسم باند بگذاریم هم همیشه درست نیست. باند مانع از حرکت دیگران می‌شود و تیم به حرکت گروه خودش کمک می‌کند. کار گروهی حرکت پسندیده‌ای است و باندبازی در کار شایسته نیست و در آن خدعه و نیرنگ هم هست و احتمالاً از دانش، سواد و نبوغ هم خبری نیست. بنابراین باید بین باند و تیم تفاوت قائل شویم، اما در کل بله، این حرکت باندی وجود دارد و خیلی از مواقع مانع ورود جوانان به بازار کار می‌شود.

وی در ادامه افزود: در این شرایط به‌نظرم باید جوان‌ها تیم تشکیل بدهند؛ تیم‌هایی که هم‌عقیده هستند، هم‌فکر و هم‌نگاه در یک‌راستا هستند و انگیزه‌های مشترکی دارند باید با یکدیگر تیم تشکیل بدهند و شروع به‌کار کنند. در این وضعیت به‌راحتی می‌شود با پول کمی کار تولید کرد، فیلم کوتاه ساخت و تئاتر روی صحنه برد.